PHẦN 4: QUY TRÌNH XỬ LÝ BLUE Topaz
Các thuật ngữ khoa học thường khá khô khan, khác xa vẻ đẹp mỹ miều của những viên đá quý. Nên phần này, tôi xin "vui nhộn hoá" đôi chút cho mọi người dễ nạp vào đầu.
Câu chuyện đau lòng khởi đầu từ viên đá tên là Topaz có làn da trong trắng (không màu) xinh đẹp bị bắt giữ và bị "vùi dập ko thương tiếc" tận 2 lần diễn ra...
CHIẾU XẠ (Bắt đầu bi kịch):
Có 3 kiểu chiếu xạ khác nhau, kiểu nào cũng dùng tia phóng xạ mà đâm xuyên vào...viên đá tội nghiệp.
- Chiếu xạ bằng tia electron từ máy gia tốc điện tử. Đây là quy trình được sử dụng rộng rãi nhất để tạo màu cho Topaz xanh.
- Chiếu xạ bằng tia Neutron từ lò phản ứng hạt nhân. Chiếu xạ neutron cần nhiều thời gian phân giải phóng xạ (từ vài tháng đến vài năm) trước khi chúng đến tay người dùng.
- Chiếu xạ bằng tia Gamma từ nguồn Cobalt 60. Ưu điểm của chiếu xạ gamma chủ yếu là tốc độ liều cao, cho phép điều trị được thực hiện trong một thời gian rất ngắn và cần rất ít thời gian để giải phóng xạ.
LÀM MÁT (Nghỉ giữa hiệp):
Trong suốt quá trình chiếu xạ, viên đá luôn bị nóng hừng hực ở nhiệt độ rất cao, bên trong lẫn bên ngoài đều khô khốc, nên việc làm mát, bổ sung nước là rất cần thiết. Đá được đặt trong hệ thống nước luân chuyển hoặc được phun lên khắp body trong suốt quá trình bị "thịt".
Nếu chỉ lạm dụng chiếu xạ mà thiếu yếu tố làm mát, viên đá sẽ nhanh chóng bị nóng đến mức cực đại và bị vỡ tung. Một số viên Blue Topaz thành phẩm có các vết nứt chân chim hoặc hình đĩa bên trong (khi nghiêng nhẹ viên đá sẽ thấy), chính là dấu hiệu của việc làm mát không đủ trong quá trình chiếu xạ.
Sau khi bị "hành hạ" cho tới mệt lả, viên đá lúc này đã trở nên xanh xao vàng vọt (sau chiếu xạ, Topaz thường có màu xanh và nâu vàng lẫn lộn), thì được cho vào phòng riêng để nghỉ ngơi ít thời gian (gọi là ủ) để giảm nhiệt độ xuống tới mức lợi sức. Người ta lại lôi ra và tiến hành xử lý nhiệt Topaz quanh mức 500 - 600oC, sau đó ổn định vài giờ ở mức nhiệt 200oC để loại bỏ triệt để màu nâu vàng và sản phẩm cuối cùng có được là Topaz màu xanh lam thê thảm (nhầm, là thâm thẳm), mọi người trầm trồ khen là đẹp nhất.
Trong các lô hàng Blue Topaz đã được cắt mài, đôi lúc ta bắt gặp 1 vài viên có 2 màu xanh-nâu vàng lẫn lộn, nguyên nhân là do việc xử lý nhiệt không thành công.
Giờ nghiêm túc nha, một vài năm trước một vài nơi sản xuất Blue Topaz đã nghĩ ra mưu hèn kế độc. Họ chiếu xạ Topaz nhưng khi nó chuyển sang đến màu nâu-cam (Orange-Brown) thì quyết định không tiếp tục xử lý nhiệt (màu này ko bền vững, rất dễ phai màu khi tiếp xúc với ánh nắng & nhiệt độ cao), và bán nó dưới tên là Imperial Topaz. Điều này đã gây nhiều nhầm lẫn và người mua sau khi háo hứng mua về đã vô cùng giận dữ. Kết quả là, các trang web bán đá quý lớn, có uy tín phải thống nhất cấm bán các loại đá này dưới tên "Imperial Topaz".
Nguồn: Tonlegem
Những bài viết liên quan:
