Mục lục

Phối hợp các kim loại

Các kim loại quý có thể được nối kết với nhau bằng phương pháp hàn, nhưng cũng có thể cho các kim loại nóng chảy với nhau không cần dùng kim loại hàn. Bạn có thể nung nóng kim loại trong môi trường áp suất có tính khử cao. Phần này sẽ trình bày hai kỹ thuật phối hợp kim loại. Trước hết, bạn hãy nghiên cứu kỹ thuật của Nhật Bản, được gọi là mokume gane – vân gỗ.

Mokume gane

Kỹ thuật này xuất hiện cách đây hơn 300 năm ở Nhật Bản, được dùng trong quy trình chế tạo các thanh kiếm. Theo tiếng Nhật, “mokume” có nghĩa là vân gỗ, “gane” có nghĩa là kim loại. Bề mặt sản phẩm có các đường nét tương tự vân gỗ. Mokume gane gồm các tấm kim loại được xếp thành chồng. Chồng này có thể được thực hiện với kim loại hàn hoặc hàn khuếch tán.

Tạo khối từ chồng các tấm kim loại

Bước thứ nhất là tạo khối bằng cách đưa các tấm kim loại đến nhiệt độ cao trong môi trường khử với áp suất cao, các kim loại liên kết với nhau không cần dùng kim loại hàn. Để thực hiện điều này, bạn có thể dùng các tấm hợp kim từ các kim loại quý khác nhau, điều quyết định là hàm lượng Cu trong các hợp kim. Lượng Cu trong hợp kim làm thay đổi nhiệt độ nóng chảy của các hợp kim, do đó bạn cần chọn thành phần Cu thích hợp cho từng hợp kim sao cho chúng có nhiệt độ nóng chảy gần như nhau, đồng thời độ cứng của chúng cũng tương tự nhau, cho phép dễ dàng gia công sau này. Bảng A liệt kê các hợp kim thường dùng trong kỹ thuật mokume gane.

Bạn hãy phối hợp các hợp kim với nhau theo các tỉ lệ xác định. Các tỉ lệ thường dùng được nêu trong Bảng B.

Bạn hãy lần lượt xếp xen kẽ các tấm hợp kim để đạt được sự tương phản về màu sắc, cần nhớ hợp kim với hàm lượng đồng cao sẽ thay đổi màu sắc theo thời gian.

Trong ví dụ dưới đây, bạn đặt tấm vàng tinh khiết lên trên cùng và tấm đồng dày hơn ở dưới cùng.

: 1. Cần bảo đảm các tấm hợp kim phẳng và được đánh bóng tốt, rửa sạch bằng nước, sau đó rửa sạch bằng cồn, tránh không chạm tay vào bề mặt.

: 2. Để tránh ôxy hóa bề mặt các tấm kẹp, bạn cần sơn cả hai mặt của các tấm tiếp xúc với nhau.

: 3. Đặt 6 tấm hợp kim giữa hai tấm kẹp và tráng bằng dung dịch borax (hàn the) loãng.

: 4. Đặt các tấm kẹp như trên hình và ràng bằng dây thép. Các tấm này phải bảo đảm áp suất đồng đều trên toàn bộ bề mặt.

: 5. Bạn hãy sử dụng lò than đá hoặc than củi để tạo môi trường khử ôxy. Nung nóng toàn bộ cho đến khi có màu đỏ cam, dùng búa gõ lên trên mặt với lực đồng đều.

Cán

Sau khi có khối hợp kim, bạn hãy rèn khối này trên đe với búa thép để bảo đảm tính đồng đều cho khối hợp kim.

: 1. Sau khi rửa bằng dung dịch acid và làm sạch, khối hợp kim có dạng nhiều lớp xen kẽ.

: 2. Bạn hãy rèn và cán khối này đến chiều dày bằng phân nửa chiều dày ban đầu.

: 3. Cắt đôi theo chiều dọc, làm sạch các bề mặt, đặt chồng lên nhau và giữa hai tấm kẹp, sau đó nung nóng lại.

: 4. Khối hợp kim của bạn sẽ gồm 12 lớp, bạn có thể lặp lại quá trình cán và nung nóng để tăng số lớp.

Gia công khối hợp kim

Bạn có thể áp dụng vài phương pháp gia công, chẳng hạn khoan các lỗ với đường kính khác nhau trước hoặc sau khi cán. Trong ví dụ dưới đây, khối hợp kim được giũa các rãnh theo chiều ngang.

: 1. Nếu khối hợp kim đủ dày, việc thay đổi chiều rộng và chiều sâu các rãnh sẽ tạo ra các hiệu ứng đặc biệt trong giai đoạn cán.

: 2. Sau khi giũa, các rãnh sẽ tạo hiệu ứng đặc biệt khi rèn và cán. Sau khi giảm chiều dày khối hợp kim, bạn có thể giũa lại các rãnh đó.

: 3. Bạn hãy giũa khối hợp kim thành tấm mỏng, bề mặt sẽ có các vân tương tự vân gỗ.

: Thay vì chỉ cắt các rãnh theo một chiều, bạn có thể cắt các rãnh vuông góc với nhau.

: Việc cắt và khoan khối hợp kim sẽ tạo ra các hiệu ứng khác nhau.

: Ngoài việc cắt và khoan, bạn có thể áp dụng các biện pháp gia công khác cho khối hợp kim.

Xoắn

Các thanh và các tấm cán được gia công bằng cách xoắn với dây vàng hoặc bạc, hoặc các hợp kim được dùng trong kỹ thuật mokume gane. Kỹ thuật này mở ra nhiều khả năng sáng tạo, cho phép bạn tạo các sản phẩm độc đáo.

Tạo tấm kim loại

Bạn có thể xoắn và cán các dây hợp kim với nhiều thành phần khác nhau, từ đó tạo thành tấm kim loại với các khoảng màu sắc riêng.

: 1. Sử dụng khoan tay, bạn hãy xoắn dây vàng với dây bạc. Hàn chúng với nhau ở một đầu, lắp vào đầu máy khoan, định vị ở đầu kia, và quay máy khoan để xoắn các dây.

: 2. Sau khi xoắn, bạn hãy ủ và rửa sạch bằng dung dịch acid. Ngoài dây vàng và bạc, bạn có thể xoắn các dây hợp kim mokume gane.

: 3. Bạn có thể phối hợp số cặp dây xoắn bất kỳ, trên hình là 5 bộ dây xoắn, mỗi bộ gồm hai dây và dây hàn ở giữa được ràng với nhau bằng dây thép và tráng chất trợ dung để nung nóng.

: 4. Bạn có thể sử dụng các dây không xoắn, hàn một đầu và ràng dọc theo chiều dài, điều quan trọng là phải ràng với lực đủ lớn để giảm lượng kim loại hàn.

: 5. Các vòng có thể được chế tạo bằng cách xoắn các dây với nhau, và kéo qua bàn kéo với lỗ vuông hoặc tròn, sau đó cán thành tấm.

: 6. Bạn hãy loại bỏ phần kim loại hàn dư ở bề mặt bằng cách giũa cả hai tấm kim loại.

: 7. Tiếp tục cán tấm này đến chiều dày khoảng 0.6mm.

: Sản phẩm vòng đeo tay.

Vòng nhẫn đơn giản

Sử dụng ba dây xoắn với một điểm hàn, cho phép bạn tạo vòng nhẫn đơn giản.

: 1. Đặt các đầu của hai hoặc ba dây vào bàn kẹp và xoắn đầu kia để tạo thành dây xoắn.

: 2. Uốn dây thành vòng tròn với ống lót mẫu, sau đó hàn các đầu.

Chuỗi đơn giản

Bạn có thể tạo chuỗi đơn giản từ các vòng nhỏ bằng vàng và bạc.

: 1. Bạn hãy tạo hai thanh tiết diện chữ nhật và hàn chúng với nhau bằng kim loại hàn cứng, sau đó cán và kéo qua lỗ vuông trên tấm kéo.

: 2. Sau khi ủ, bạn hãy tạo các vòng nhỏ theo quy trình đã nêu ở phần trước. Sau đó bạn hãy hàn các vòng, cán và rèn, cuối cùng hãy nối các vòng với nhau để tạo thành chuỗi đơn giản.